สมุนไพรทางเลือกใหม่สำหรับการเลี้ยงสัตว์

สมุนไพรทางเลือกใหม่สำหรับการเลี้ยงสัตว์

ปัจจุบันการเปลี่ยนแปลงเศรษฐกิจและสังคมของโลกเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ในยุคโลกาภิวัฒน์ และยุคข้อมูลข่าวสาร นอกจากนี้ความก้าวหน้าทางเทคโลโลยีชีวภาพ กำลังมาเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตของมนุษย์มาก กรอบการพัฒนาประเทศที่มุ่งพัฒนา แบบพึ่งพาต่างชาติ และการมุ่งแสวงหาเงินตราอย่างเดียวนั้นทำให้เกิดปัญหาต่อสังคม และระบบนิเวศน์ และทำให้คนในประเทศ เป็นหนี้สินที่ยากจะหลุดพ้นรวมทั้งสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรธรรมชาติถูกทำลาย แต่สิ่งที่เป็นจริงแท้ไม่เปลี่ยนแปลง ไปตามการพัฒนา คือ “ธรรมชาติ” โดยเฉพาะปัจจัย 4 ในการดำรงชีวิตได้แก่ “อาหารและยา” จากสาร ธรรมชาติ ซึ่งเป็นจุดแข็งของประเทศไทย ที่มีความ หลากหลายของพืชพรรณ กระแสความนิยมบริโภคอาหารที่ปลอดจากสารเคมีและสารพิษ แนวเกษตรอินทรีย์ กำลังได้รับความนิยมจากทั่วโลก รวมทั้งในประเทศไทย ในปัจจุบันที่สถานะการณ์การส่งออกอาหารได้รับผลกระทบ จากการกีดกันการค้าที่ชัดเจน เช่นการส่งออกไก่และกุ้งไปยังประเทศกลุ่มอี.ยู. ฤาเราจะต้องวิ่งตามแก้เกม ซึ่งไม่แน่ว่าต่อไปกลุ่มประเทศ เหล่านี้จะอ้างเหตุอื่นๆ อีกหรือไม่ในการกีดกันอาหารจากเรา ดังนั้น การผลิตอาหารที่เป็นความมั่นคงของชาติ และต่อสุขภาพความ เป็นอยู่ของผู้คน ภายในประเทศส่วนใหญ่ จึงเป็นทางออกในการสร้างความเป็นธรรมในสังคม โดยเฉพาะ สังคมฐานรากสมุนไพรจึงเป็นทางเลือกใหม่สำหรับ การเลี้ยงสัตว์ ใช้ทดแทนสารเคมีในการป้องกันและรักษาโรค เพื่อให้ได้เนื้อสัตว์ที่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค นอกจากนั้น การใช้พืชสมุนไพรในการดูแลสุขภาพสัตว ์ของเกษตรกรรายย่อยจะทำให้เกิดการพึ่งพาตนเอง ลดรายจ่ายการเลี้ยงสัตว์ และยังทำให้ลดการสั่งซื้อยาเคมีจากต่างประเทศ ฉะนั้นการส่งเสริมความรู้ สร้างกระบวนการ เรียนรู้ สร้างภูมิปัญญาใหม่ โดยใช้ฐานทุนที่มีอยู่ได้แก่ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ทรัพยากรธรรมชาติ และวัฒนธรรมของประเทศ สร้างสังคมฐานราก ให้เข้มแข็ง เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีอย่างยั่งยืน จะเป็นทางออกในมิติใหม่ภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นองค์ความรู้ที่เกิดจากการที่ชาวบ้านเป็นนักวิจัยที่ยอดเยี่ยม
(ที่น่าจะได้รับรางวัล) เป็นนักวิทยาศาสตร์เชิงสังเกต โดยที่ในขณะนั้นไม่รู้ว่าพืชที่นำมาใช้มีสารออกฤทธิ์อะไรแต่ได้จากการสังเกต สิ่งที่เกิดขึ้นจากธรรมชาต ิว่ากินอะไรใช้ป้องกันรักษาโรคได้ ซึ่งแตกต่างจากการวิจัยในความหมายของนักวิทยาศาสตร์ที่มีแบบแผนมาจากตะวันตก แต่นักวิจัยชาวบ้านได้ผ่านการลองผิด ลองถูก จากการปฏิบัติจริงภายใต้สภาวะแวดล้อม และทรัพยากรในระบบนิเวศน์ และสังคม วัฒนธรรมของชุมชนนั้นๆ ค้นคว้าวิจัยโดยใช้ชีวิตของตนเองเป็นเดิมพัน เพื่อหาทางออกในการแก้ปัญหาโรคภัยไข้เจ็บทั้งของคนและสัตว์จนได้เป็นตำรับที่ตกผลึกเป็นองค์ความรู้ที่ได้รับการสั่งสมถ่ายทอดให้คนรุ่นต่อ ๆ มา (ซึ่งในปัจจุบันคนรุ่นใหม่ได้ดูถูกและละเลยภูมิปัญญาเหล่านี้มาเป็นเวลานาน) โดยที่คน รุ่นเก่าได้ยึดหลักพระพุทธศาสนา การมีให้ มีแบ่งมีปัน มีความเมตตา ไม่ละโมบ มีการเจริญภาวนา และมีความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ เช่น ป่าเขา แม่น้ำ และแผ่นดิน เป็นต้น ดังนั้นภูมิปัญญาท้องถิ่นการใช้สมุนไพรดูแลสุขภาพของทั้งคนและสัตว์ จึงไม่ได้เกิดขึ้นมาลอยๆ มีที่มาที่ไป เป็นการดูแลรักษาโรคแบบองค์รวมที่เกิดจากการผสมผสานในระบบความสัมพันธ์ของ คนกับคน คนกับสังคม คนกับทรัพยากรธรรมชาติ และคนกับสิ่งเหนือธรรมชาติ รวมถึงปรัชญาในการดำรงชีวิต ดังนั้นถึงเวลาแล้วที่เราจะหันกลับมาสู่แนวคิดการพึ่งพาตนเองภายในประเทศ โดยพัฒนาจากสิ่งที่มีอยู่ภายในให้ได้รับการยอมรับ ให้มีคุณค่า และเหมาะสมกับยุคสมัยที่เปลี่ยนไป เพื่อให้หลุดพ้นจากการรุกรานทางเศรษฐกิจของต่างชาติ
ตำรับสมุนไพรสำหรับสัตว์ที่นำมาเสนอนั้น เป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งส่วนมากคัดสรรตำรับที่มีหลักฐานการบันทึกเผยแพร่จำนวนมาก หรือบางตำรับ มีผู้ให้ข้อมูล ตรงกันหลายราย ต่างกรรมต่างวาระ ซึ่งแสดงถึงความแม่นยำในการใช้ตำรับที่ปรากฏ ผู้เขียนได้มาจาก 3 แหล่ง คือ สมุนไพรรักษากระบือ โดย ศ.ประสบ บูรณมานัส การสืบค้นข้อมูลภูมิปัญญาท้องถิ่นการใช้สมุนไพรรักษาโรคโค-กระบือในภาคตะวันตกของทีมงานวิจัยของผู้เขียน และจากการบอกเล่าในการเยี่ยมกลุ่มเกษตรกร ในวาระต่าง ๆ ดังนั้น จึงเป็นข้อมูลเบื้องต้นที่ได้คัดสรรแล้วว่าใช้ได้ผล ที่สมควรนำมาเผยแพร่ให้นำไปปรับใช้ในแต่ละท้องถิ่นตามทรัพยากรที่มีอยู่ และหวังเป็นอย่างยิ่งที่จะเป็นประโยชน์ต่อผู้สนใจนำไปปฏิบัติ เพื่อลดการพึ่งพาสารเคมีจากต่างประเทศ และมีผลต่อสุขภาพของคนในประเทศที่ยั่งยืน